03.05.2009 r. ROCZNICA.
3 maja 1791 roku uchwalono Konstytucję 3 maja. Miała ona regulować ustrój prawny państwa. Wprowadziła zrównanie mieszczan i szlachty oraz otoczyła chłopów ochroną państwa. Polska konstytucja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (zaraz po amerykańskiej z 1787 roku  

Konstytucja 3 maja 1791 roku - Jan Matejko (Muzeum Narodowe w Warszawie)

W końcu XVIII w. Rzeczpospolita chyliła się ku upadkowi. Kraj znajdował się w stanie permanentnej zapaści gospodarczej. Zmniejszała się liczba ludności. Urzędnicy państwowi byli skorumpowani. Znaczna część z nich była płatnymi agentami ościennych mocarstw. Ustrój był skrajnie nieefektywny.

Uchwalenie Konstytucji Trzeciego Maja 1791 r. - rycina Jana Piotra Norblina

W tych trudnych czasach grupa patriotycznych polityków podjęła trud ratowania państwa. Napotykali na ciągły opór sterowany przez ambasadorów państw zaborczych. Pomimo tego udało się doprowadzić pracę do końca. Trzeciego maja 1791 roku król złożył podpis pod nową konstytucją, pierwszą w Europie i drugą na świecie. Uzdrawiała ona państwo i dawała mu solidne fundamenty. Oto niektóre z jej postanowień:
Znosiła feudalne zobowiązania chłopów. Dawała, zatem szansę na szybki wzrost gospodarczy, tworząc zalążki nowoczesnego systemu kapitalistycznego.
Podobna rolę spełniało zwiększenie autonomii i znaczenia miast i mieszczaństwa.

Znosiła wolną elekcję królów, przywracając zasadę dziedziczenia. Usunięta została, zatem możliwość zajęcia tronu przez osoby niegodne, posłuszne tylko mocodawcom fundującym ich działania wyborcze, czy też nie umiejących niczego poza podlizywaniem się gustowi wyborców.

Pozbawiała praw wyborczych gołoty szlacheckiej, której źródłem utrzymania były pensje wypłacane przez możnych manipulującymi elekcjami, zaś głównym zajęciem wszczynanie burd i pijatyk.

Konstytucja Trzeciego Maja przyszła za późno. Przegrana wojna z Rosją i klęska insurekcji kościuszkowskiej przesądziła o ostatecznym upadku I Rzeczpospolitej. Od tej pory Konstytucja była symbolem połączenia patriotyzmu, rozwagi i kompetencji, do którego odwoływały się kolejne pokolenia Polaków.

Pamiętajmy o tym w dniu majowego święta. Obecnie wprawdzie nie grozi nam utrata niepodległości, ale widzimy wiele symptomów choroby państwa podobnych do tych z XVIII wieku. Również obecnie potrzebujemy rozwiązań na miarę Konstytucji Trzeciego Maja i polityków na miarę jej twórców.