|
Jeniec dwóch agresorów
|
Jedną z ofiar II wojny światowej związanych z parafią Szynkielów jest KONSTANTY GRZELAK, żołnierz WP zmobilizowany w sierpniu 1939r., uczestnik kampanii wrześniowej, jeniec dwóch agresorów – Związku Radzieckiego i Niemiec. Konstanty urodził się 7 stycznia 1906r. we wsi Biesiec należącej do parafii Stolec, w rodzinie Józefa i Stanisławy z domu Kuśmierek. W lutym 1936r., kościele w Konopnicy, wziął ślub z szynkielowianką – Stefanią Pachołek, córką Walentego i Stanisławy z Walasików. W lutym 1937 roku przyszedł na świat syn Stefanii i Konstantego – Stanisław, natomiast w grudniu 1938 roku ich córka – Zofia. W sierpniu 1939 roku Konstanty pożegnał żonę i dwoje małych dzieci i jak wielu innych, młodych mężczyzn poszedł do wojska, na wojnę.
Po napaści Związku Radzieckiego na Polskę, po 17 września 1939r., Konstanty znalazł się w niewoli sowieckiej. Nie wiemy dokładnie gdzie, na wschodnich terenach byłej Rzeczpospolitej, został zatrzymany przez sowietów i gdzie był przez nich przetrzymywany. Z niemieckich dokumentów jenieckich, zamieszczonych niżej wynika, że 6 lipca 1941 roku, we Lwowie, wzięty został do niewoli niemieckiej. W karcie jeńca nr 22498 wpisano:
Przynależność państwowa – Polak; Stopień służbowy - Żołnierz polski; Jednostka wojskowa – Rosyjski jeniec wojenny od 9.1939r. Wzięcie do niewoli – Lwów, 6. 7. 1941r.
|
 |
 |
Kartoteka obozowa Konstanego Grzelaka |
|
Konstanty Grzelak został wywieziony na teren Austrii, do niemieckiego obozu w Kaisersteinbruch. W miejscowości tej znajdował się obóz jeniecki dla szeregowców i podoficerów (Stalag XVII C), wchodzący w skład obozów XVII okręgu militarnego (okręg Wiedeń). Stalag ten funkcjonował od października 1939r. do lutego 1945r.Najwięcej jeńców wojennych przebywało w nim w lutym 1941r. Było tam wówczas ponad 73,5 tys. żołnierzy, 970 oficerów i 220 cywilów. Od zimy 1941/1942 roku śmiertelność jeńców wojennych w obozie była tak wielka, że za obozem utworzono cmentarz z grobami zbiorowymi. Na stronie internetowej http://de.wikipedia.org/wiki/Kaisersteinbruch podano również, że samych tylko jeńców radzieckich zmarło w tym obozie ponad 9,5 tys.
Konstanty Grzelak był na pewno jednym z nich, o czym świadczy załączone niżej świadectwo zgonu, wystawione przez Nadkomendę Wehrmachtu, biuro wywiadowcze Wehrmachtu do spraw strat i jeńców wojennych. W świadectwie tym, wystawionym w Berlinie w dn. 7. 12. 1943r. napisano, iż „jeniec wojenny sowiecki, Konstanty Grzelak, zmarł 8 stycznia 1942r. o godz. 17.15. Spoczywa on prawdopodobnie wraz z jeńcami radzieckimi na przyobozowym cmentarzu, w jednym ze wspomnianych wyżej grobów zbiorowych. Dzieci Konstantego nie zapamiętały ani twarzy ani głosu ojca. W 1948 roku wdowa po żołnierzu – Stefania, unormowała swoją sytuację prawną oraz sytuację dzieci. Decyzją Sądu Grodzkiego w Wieluniu Konstantego uznano za zmarłego i wpisano w USC w Konopnicy do księgi zmarłych. Na początku czerwca br. do Lecha Sikory prowadzącego stronę internetową Szynkielowa dotarł niezwykły dokument. Przesłał go gdańszczanin – Pan Wojciech Beszczyński, który ten dokument otrzymał od swoich rosyjskich kolegów. Jak pisze Pan Wojciech przesłał go dlatego, że w opublikowanym na naszej stronie internetowej APELU OFIAR znalazł Konstantego Grzelaka.
Nadesłany nam dokument to kartoteka obozowa Konstantego Grzelaka z obozu Kaisersteinbruch. Można przypuszczać, że koledzy Pana Wojciecha wysłali go do niego ze względu na wpisaną w karcie przynależność państwową – Polak. Jak donosi Pan Wojciech, oryginał kartoteki został po wojnie przekazany przez aliantów rządowi radzieckiemu, jednak do 2006 roku nie był udostępniany.
Zmarli nie mogą przemówić, nie mogą wołać o pamięć. Krzyczeć muszą wszyscy, którzy znają prawdę, którzy mogą dać świadectwo ich cierpień i bólu, chociaż – jak pisze poeta - :„Straszna to chwila, w której duch rozkręci / Za jednym razem cały zwój pamięci” (G. Byron).
Wnuczce Konstantego – Julicie Brekiesz (z d. Grzelak) bardzo dziękujemy za udostępnienie nam zdjęcia i świadectwa zgonu jej dziadka oraz wyrażenie zgody na opublikowanie ich w internecie. Szczególne podziękowania kierujemy do Gdańska, do Pana Wojciecha, dzięki któremu jesteśmy w posiadaniu kartoteki dokumentującej jenieckie losy naszego rodaka - Konstantego Grzelaka.
Redakcja serwisu .
|
 |
 |
Zdjęcie reliefu z brązu "Stalag XVII A" Relief wykonany przez Aleksandru Ciutureanu (1939-1999)
|
Świadectwo zgonu Konstanego Grzelaka
|
Przeczytaj: Oto różne oblicza wieluńskiej historii XX wieku… 1. września 1939 r. o godz. 4.40 Wieluń 4:40 i Wieczna Miłość Inwazja sowiecka 17 września 1939 roku. Rocznica Uroczystość upamiętnienia ofiar II wojny światowej APEL OFIAR. Relacja z uroczystości Zaproszenie nao dsłonięcie tablicy na grobie NN żołnierza Są takie groby - Bożena Rabikowska. "Kurier Wieluński" z dn 16.02.2001 r. Porządkowanie grobu Drozdowa Odsłonięcie tablicy nagrobnej
|
|
Strona:
1
|
|
R E K O M E N D A C J E
|
Wieluń 4:40 i Wieczna Miłość
|
Prezentacja filmowa promująca projekt Wojciecha Siudmaka "Wieczna Miłość". Monument, który z jego inicjatywy powstanie w Wieluniu, będzie przypominał Europie i Światu o zbrodniczym bombardowaniu, jakiego dokonali Niemcy o godzinie 4:40, rozpoczynając 1 września 1939 roku drugą wojnę światową.
Więcej >>
|
Strona Pomagam Ukrainie
|
 |
Na stronie pomagamukrainie.gov.pl mieszkańcy Polski mogą zgłaszać gotowość pomocy uchodźcom z Ukrainy, a uchodźcy mogą zgłaszać, gdzie przebywają i jakiej formy pomocy potrzebują. |
Więcej >>
|
|
|